10 fevral 2023
Lyustralı gúlal (keramika) – fransuz tilinen alınǵan bolıp jıltıraq, latınsha "lustro" – jıltırataman degen mánisti bildiredi.
Bul ıdıs XII-ásirge tán bolıp, Qaraqalpaqstan Respublikası Ellikqala rayonındaǵı Qabat-Qala qorǵanın qazıw jumıslarında tabılǵan. Bunday túrdegi gúlal ıdıslar kóbirek orta ásirlerdegi Iranǵa tiyisli bolıp esaplanadı. Tabılmalardıń jeke nusxaları Qubla Aral boyındaǵı qalalardıń Batıstaǵı basqa da mámleketler menen mádeniy hám sawda satıq baylanısları bar bolǵanlıǵınan derek beredi.
Lyustraniń ózine tán qasiyeti sonda, dáslep Islam dininde qımbat bahalı metallardan jasalǵan ıdıslardan paydalanıwǵa ruxsat berilmegen. Sonlıqtan bunday altın reńdegi ıdıslar altın hám gumistiń ornın basqan. Bul ıdıstaǵı súwretlengen kórinislerdiń ásirler dawamında saqlanıp qalıwına arnawlı hám quramalı texnologiyalar sebep bolǵan.
Ídıstaǵı súwretlengen kóriniste zardushtiylik belgileri menen tereń baylanısqan filosofiyalıq mániske iye diniy kúshin joytqan názik hayallar , quslar hám ómir teregi súwretlengenligin kóriwimiz múmkin.
❗️Bul arxeologiyalıq tabılma házirgi kúnde Qaraqalpaqstan Respublikası I.V.Savickiy atındaǵı mámleketlik kórkem óner muzeyinde saqlanbaqta.
Люстровая керамика – от французского lustrе означает блеск, лат. lustro - освещаю. Блюдо XII век. Найдено при раскопках городища Кават-Кала в Элликкалинском районе Республики Каракалпакстан. Подобные керамические изделия характерны в большей степени для средневекового Ирана. Единичные экземпляры находок свидетельствуют о культурных и торговых связях городов Южного Приаралья с другими странами Востока.
Характерные черты люстры в том, что в раннем исламе было запрещено использование посуды из драгоценных металлов. Появление этой “золотоподобной” керамики могло заменить золото или серебро. Использовалась специальная и сложная технология придававшая сосуду четкость изображения и идеальный блеск хранящийся веками.
В декоре олицетворена глубокая философская картина с зороастрийскими символами, изображающие нарядных женщин (всадниц), птиц и древа жизни, и вероятно утратившие свою религиозную силу.
❗️Хранится в Государственном музее искусств РК им.И.В.Савицкого